Koncertem uczestników szkolenia muzycznego prowadzonego przez Powiat Suski w ramach projektu „Na dudziarską nutę” zakończyły się roczne działania i aktywności z nim związane.
Projekt, w którym partnerem powiatu była słowacka Oravska Polhora – miejscowość szczególnie pielęgnująca tradycje gry na dudach – dofinansowany został ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Polska – Słowacja 2014 – 2020, a jego głównym celem była ochrona i popularyzacja dawnych form muzykowania, które dla społeczności żyjących na pograniczu polsko – słowackim miały wspólne, wołoskie, pasterskie korzenie. Tradycyjnymi, podstawowymi instrumentami muzycznymi używanymi tu przed laty były dudy i skrzypce. Muzyka góralskich kapel opierała się na brzmieniu tych instrumentów, dlatego właśnie na nich zorganizowane zostały zajęcia nauki gry. Były one prowadzone w Skawicy i Suchej Beskidzkiej dla dwóch grup liczących po 4 osoby uczące się gry na dudach i dwóch grup po 10 osób uczących się na skrzypcach. Nauka odbywała się przez dwa 5-miesięczne semestry – w wymiarze 12 godzin lekcyjnych miesięcznie zajęć praktycznych oraz 2 godzin miesięcznie teorii i podstaw muzyki dla każdej z grup.
W ramach projektu, dla jego uczestników, zakupione zostały instrumenty muzyczne – 20 skrzypiec i 8 dud.
Naukę gry na skrzypcach prowadzili: Marcin Pokusa i Magdalena Kubasiak, a na dudach Maksymilian Bargiel i Jan Ryt.
Dla uczestników projektu, oprócz tradycyjnych lekcji, przewidziano także spotkania warsztatowe i prelekcje.
W dniach 19-20 maja 2017 roku młodzi dudziarze spod Babiej Góry – chłopcy z Suchej Beskidzkiej, Grzechyni, Białki, Sidziny, Bieńkówki, Skawicy i Zawoi – przebywali na Słowacji, gdzie wraz z uczestniczącymi w projekcie kolegami z tego kraju mieli okazję m.in. wysłuchać prelekcji poświęconych historii instrumentu, na którym uczą się grać. Mogli też zobaczyć różne europejskie odmiany dud, a nawet spróbować swych sił w grze na dudach szkockich lub bałkańskich. Ważną częścią wyjazdu była też wizyta w warsztacie najbardziej znanego na Słowacji wytwórcy dud. Uczestnicy projektu zapoznali się z procesem wyrobu instrumentu, w każdej jego fazie. Poznali więc ten instrument niejako od podszewki. Nie brakło też okazji do wspólnego polsko-słowackiego muzykowania, i to nie tylko w miejscu zakwaterowania, ale również w siedzibie Cechu Słowackich Gajdoszy (Dudziarzy). Trzeba tu zaznaczyć, że to właśnie dzięki staraniom jego członków kultura dudziarska została wpisana w roku 2015 na światową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Innym rodzajem zajęć edukacyjnych realizowanych w ramach projektu były 2-dniowe wyjazdowe warsztaty szkoleniowe. Pierwsze zorganizowane zostały w dniach 14-15 lipca w Zawoi. Wzięło w nich udział 55 dzieci z Podbabiogórza oraz słowackich miejscowości: Oravska Polhora, Rabča i Sihelne. Poza nauką gry na poszczególnych instrumentach odbywającą się w grupach oraz wspólnymi sesjami muzycznymi uczestnicy szkolenia mieli też okazję, dzięki prelekcjom i wizycie w siedzibie Babiogórskiego Parku Narodowego, poznać dziedzictwo przyrodnicze regionu.
Drugie warsztaty szkoleniowe odbyły się w dniach 15-16.09.2017 r. na Słowacji. Tam, poza klasycznymi lekcjami gry na instrumentach oraz wspólnym muzykowaniem, uczestnicy projektu zmierzyli się z nowymi wyzwaniami. M.in. wystąpili z krótkim koncertem podczas konkursu „Tak śpiewała moja babka” odbywającego się w ramach Międzynarodowego Festiwalu Dudziarskiego „GAJDOVAČKA 2017” w Oravskiej Polhorze. Kilkoro uczestników projektu wzięło udział w samym konkursie, a występ Małgorzaty Koper z Białki został wysoko oceniony przez jury. W drugim dniu festiwalu przeprowadzony został konkurs młodych dudziarzy „O Zboronovu notu”. W międzynarodowej obsadzie zadebiutowali uczestnicy projektu: Joachim Czarny z Sidziny, Krzysztof Kubuszek z Bieńkówki, Sebastian Szczurek z Grzechyni i Łukasz Spyrka z Zawoi. Ich sceniczne występy oceniane były przez jury, w składzie którego znaleźli się wybitni praktycy i teoretycy światowego dudziarstwa m.in.: prof. Jean-Pierre van Hees z Belgii, dr Lindsay Davidson ze Szkocji i prof. Bernard Garaj ze Słowacji. Nasi młodzi dudziarze nie znaleźli się, co prawda, w gronie laureatów konkursu, ale ich występy zostały dobrze ocenione zarówno przez jury, jak i przez publiczność, a w końcu, wówczas, uczyli się grać na tym instrumencie dopiero od 6 miesięcy.
Na zakończenie projektu, w dn. 22.01. 2018 r., odbył się koncert w wykonaniu młodych muzyków, którzy mieli w tym dniu okazję zaprezentować nabyte podczas rocznego szkolenia umiejętności m.in. swoim rodzicom zaproszonym na tą uroczystość. W programie niemal godzinnego koncertu znalazły się tradycyjne melodie i pieśni górali spod Babiej Góry. Nie zabrakło również muzycznych akcentów ze Słowacji, a publiczność z przyjemnością wysłuchała również kilku kolęd i pastorałek. Po koncercie każdy z uczestników odebrał z rąk starosty Józefa Bałosa świadectwo ukończenia szkolenia muzycznego. W swoim wystąpieniu starosta życzył młodym muzykom wielu sukcesów i wytrwałości w dalszej edukacji muzycznej, rodzicom zaś licznych okazji do satysfakcji i zadowolenia ze swoich pociech.
Koncert uczestników był finałowym akordem projektu. Nie znaczy to jednak, że młodzi muzycy kończą naukę gry. Będą dalej mogli korzystać z instrumentów wypożyczonych od starostwa i uczestniczyć w różnych formach zajęć w swoich gminach. Warto przypomnieć, że w latach 2004-2006 suskie starostwo realizowało projekty pod wspólną nazwą „Babiogórska Szkoła Muzyk”. Uczyło się wówczas gry na takich instrumentach, jak: dudy, skrzypce, basy góralskie i heligonka prawie 40 młodych ludzi. Wielu z nich można dzisiaj zobaczyć wśród członków kapel i zespołów regionalnych. Kilku instrumentalistów z tej grupy odniosło już znaczące sukcesy w krajowych i międzynarodowych konkursach, festiwalach i przeglądach. Można się spodziewać, że wśród uczestników projektu „Na dudziarską nutę” wielu będzie takich, którzy pójdą w ich ślady.
Zaplanowany budżet projektu po stronie polskiej wynosił 33083,06 EUR z czego 85% pochodziło ze środków Unii Europejskiej, 5% ze środków budżetu państwa a 10% stanowił wkład własny Powiatu Suskiego. Okres realizacji: 1.02.2017 – 31.01.2018.
Projekt został przygotowany i był prowadzony przez Wydział Promocji, Kultury, Sportu i Funduszy Starostwa Powiatowego w Suchej Beskidzkiej, a kierował nim naczelnik tego wydziału Janusz Kociołek.
